Sistema Operasaun
Sistema operasaun mak
hanesan buat ida ne'ebe mak halo ligasaun iha klaran husi ema ne'ebe mak uza
komputador no ekipamentus (hardware)
komputador nian. Antes sistema operasaun ne'e iha, ema uza ona komputador ho
deit sinal analog no sinal digital. Akompaña ho dezenvolvimentu
koñesimentu no téknolojia, iha tempo agora iha variedade sistema operasaun
ne'ebe mak ho idaidak nia vantajem. Atu bele kompriende diak liu tan kona-ba
sistema operasaun, preciza hatene uluk kona ba konseitu konseitu báziku sistema
operasaun ne'e rasik.
Sistema operasaun nia signifikadu jeral mak hanesan atu jere rekursu houtu ne'ebe mak iha sistema komputador nian no oferese servisu lubuk ida (system calls) ba uzuario atu nune'e fasil no seguru wainhira ita uza no mós utiliza rekursu houtu iha sistema komputador.
1. Funsaun Báziku.
Báziku husi sistema komputador mak fahe ba
komponenti principal 4, mak hanesan ekipamentu-toos (hardware), programa
aplikasaun, sistema operasaun, no uzuario. Sistema operasaun nia funsaun mak
atu regula no fiskaliza utilizasaun ekipamentus (hardware) husi varias
programa aplikasaun no mós uzuario sira houtu.
Sistema operasaun nia funsaun hanesan mós
governu iha estadu ida nia laran, ho signifikadu ida katak hala'o
komputador para programa sira bele la'o ho loos. Atu hasees husi konflitu
ne'ebe mak bele akonstese wainhira uzuario sira uza rekursu ne'ebe mak hanesan,
sistema operasaun mak sei hatudu uzuario ida ne'ebe mak bele asesu ba rekursu
ne'ebe iha. Sistema operasaun mós ita bolu dehan resource allocator. Funsaun
importante ida tan sistema operasaun nian mak hanesan kontrolador ne'ebe mak ho
objetivo ida katak atu hasees husi hahalok maksalak (error) no utilizasaun
komputador ne'ebe mak la precisa.
2. Istoria Sistema Operasaun.
Matenek nain ida ho
naran Tanenbaun hato'o katak, sistema operasaun iha dezenvolvimentu ida ne'ebe
mak maka'as tebes, ne'ebe mak fahe ba jerasaun (4), mak hanesan tuir mai ne'e :
- Jerasaun dahuluk (1945-1955)
Jerasaun ba dahuluk ida
ne'e hanesan inisiu husi dezenvolvimentu sistema komputador
eletróniku atu hodi troka sistema komputador mekánika, kauza ida ne'e tamba ema
sura ho lalais oituan liu no mós ema fasil halo sala. Iha jerasaun ida ne'e
seidauk ha sistema operasaun, maka sistema komputador tenki fó servisu loos.
- Jerasaun daruak (1955-1965)
Jerasaun daruak ne'e
komesa introduz ona Batch Processing System, ne'e mak servicu ne'ebe
hala'o iha koneksaun ida nia laran, depois hala'o ezekusaun ho sekuensial. Iha
jerasaun ida ne'e mós seidauk uza sistema operasaun, maibe funsaun sistema
operasaun lubuk ida iha ona, ezemplo funsaun sistema operasaun mak FMS no
IBSYS.
- Jerasaun datoluk (1965-1980)
Iha jerasaun ida ne'e
dezenvolvimentu sistema operasaun dezenvolve atu serbí ba uzuario barak dala
ida, ne'ebe mak uzuario hala'o komunikasaun interactivo liu husi ternimal ho
dalan on-line ba iha komputador, maka sistema operasaun sai
hanesan multi-user (uzario barak ne'ebe mak uza) no mós multi-programming (fó
servisu ba programa barak dala ida).
- Jerasaun dahaat (depois tinan 1980)
Agora dadaun, sistema operasaun utiliza ba rede
komputador ne'ebe mak uzuario sente katak komputador agora iha ligasaun ba
malu. Iha tempo ida agora uzuario mós sei sente konfortavel ho Graphical user interface ne'ebe
mak interface komputador ho baze gráfiku ne'ebe mak konfortavel., iha
tempo agora mós hanesan ona era komputerizasaun ne'ebe mak komputador la'os
deit ona tau iha fatin ida, maibe iha mós iha fatin barak, ho ida ne'e
ezekusaun servisu sai diak liu tan.
3. Rezumu.
Dezenvolvimentu sistema
operasaun liu ona tinan 40 ho objetivu rua. Dahuluk, sistema operasaun koko atu
haloos atividade komputador nian atu garante utilizasaun sistema komputador
ne'ebe mak loos. Daruak, fornese area ne'ebe mak konfortavel atu dezenvolve no
hala'o programa.
========================================================================================
========================================================================================
Sistema Distribuisaun Operasaun
Bain-bain Sistema
Operasaun hatudu ba Software hotu-hotu nebe hamutuk iha pakote ida. ho sistema
komputer antes aplikasaun-aplikasun software nebe mak instalasaun ona. Sistema
Operasaun hanesan Software ou sistema ida nebe halao servisu hodi kontrola no
manajamentu ba hardware nomos halo operasaun-operasaun ba sistema base ou nomos
bele halao Software aplikasaun hanesan programa-programa kona ba prosesu web
nian.
Sistema operasaun jeral
sei fahe ba parte-parte mak hanesan tuir mai ne’e:
1. Mekanismu
boot, mak hanesan kernel iha memori laran
2. Kernel
hanesan pontu importante ida iha sistema operasuan
3. Command
Interpreter no shell, nia servisu hodi le’e buat ne’ebe ita hatama
4. Fatin
atu prepara ou hodi halibur funsaun dahuluk ne’e mak fotin husi aplikasaun
selu-seluk.
5. Driver
hodi halo reasaun entre software ho hardware esternal, no mos bele halo
kontrola.
Iha parte balum sistema
operasaun mos iha lisensa ida husi aplikasaun ne’ebe mak hala’o iha horas ida
nia laran (hanesan DOS), maibe’e iha parte balum sistema operasaun bo’ot no iha
lisensa husi aplikasaun hodi halao horas ne’ebe mak hanesan. Sistema operasaun
ida ne’e hanesan Multi-tasking Operating System (hanasan sistema
operasun linux). Iha mos sistema operasaun seluk mos iha nia sasukat ne’ebe mak
bo’ot no kompletu. Bele mos ita hatama tuir nia kapasidade ne’ebe mak iha.
Maibe’e sistema oprasaun selu-seluk mos iha nia kapasidade ne’ebe mak ki’ik
liu.
Akonpanha ho desemvovlementu
ba sistema operasaun, Aumenta barak tan deit servedor neebe mak atu sai
impotante ba geral, sitema operasaun sai hanesan buat neebe mak tenki prepara
rede ba servedor hodi halo koneksaun ba internet, servedo sai hanesan
importante ba sistema operasuan, sistema operasaun seluk mos sei sai hanesan
seguransa ida ba sistema komputador.
Fahe mesak deit kona ba
sistema operasaun nian, komesa avansa ba oin barak ona mak servisu los tan ona
iha ninia servisu kona ba importante jeral nian. Agora dadaun operasaun sistema
nian karik iha persija fornese ba jaringan nian no atu ligasaun kona ba rede,
no antes de iha servisu importante jeral nian mak la los, sistema operasaun mos
persija atu ba hein no halo a’at kona ba sistema komputador nian husi susar no
defisil ba programa ne’ebe mak la diak koba ida ne’ebe mak iha husi komputador
sira seluk , virus tau hanesan srvisu importante makas liu mak iha kona ba
jeral nian mak barak no aumenta tan deit. Fahe programa ida no iha ligasaun
kona ba programa sira seluk depois de liu hosi ne’e ho programa no iha
aplikasaun sira seluk. Application programin interface no ita bulu habadak
ho nia naran mak API.
Hanesan liu hosi api
ida ne’e mak programa ho aplikasaun sira hetan komunikasaun liu hosi sistema
operasaun nian, se wainhira ema komunikasaun liu hosi komputador no nia mete
mos liu hosi ema ne’ebe uja nian. Programa mos komunikasaun liu hosi programa
sira seluk liu hosi API hotu. Bainhira API ida ne’e lao la los liu hosi
komputador ne’e mak la iha ida atu mete tomak hosi programa-programa ne’ebe mak
lao iha leten liu hosi palkuprograma operasaun ne’e. exemplo bele programa
ne’ebe iha atu halo ba windows 3.1 bele lao ba windows 95 no iha jerasaun
hafoin hakarak hare la hanesan no ida ne’ebe la pas hosi programa ne’e no hanesan
iha programa sira iha seluk.
Sistema
opersaun-sistema operasaun liu-liu halo hosi komputador iha jeral nian (Ba pc
no komputador nian rasik) fahe lolos ho grupu boot tolu (3):
Familia
Microsoft windows nian ba iha seluk konforme hosi ambiente meza (desktop)
windows nian (versaun 1.x ro versaun 3.x).
Familia UNIX nian
halo ba iha systema operasaun no mos ba familia BSD (Berkeley software
distribution) ,GNU/linux macOS baseia ba kernel BSD ho modifikasaun no hatene
liu hosi naran ba Darwin. Mac OS. Sistema Operasaun ba komputador ho
modelu Aple ne;ebe mak bainbain temi ho naran Mac ou macintosh. Sistema
operasaun ne;ebe foun mak hanesan Mac OS X Versaun 10.6 (snow leopard). Tinan
2011planu atu fo sai nia versaun 10.7(lion)Maibe Komputador barak liu mak uja
sistema operasaun ne’ebe la hanesan ou diferente, emgeralmente tun husi sistema
opersaun UNIX ne’ebe desenvolve Husi Vendor hanesan IBM
AIX,HP/UX,dll, Mudansa husi teknologia
informasaun ne;ebe mak aumenta husi sistema nebe mak diak husi sasan hardware
ho software ne’ene hetan no uja diak no lalais.
Husu nafatin nio
aumenta ne la kompara ho ninia kapasidade sasan hardrware neebe mak halo
sistema ida Virtual iha ne’eb no Hardrware hira no komputer ligasaun iha rede
no halo husi sistema operasaun ne’ebe trasnforma prosesu hotu-hotu ne’ebe
makiha komputer atu nune prosesu bele lao diak no lalais. Sistema operasaun
fahe liu husi prosesu sistema opersaun.
Sistema operasaun agora
ne’e fahe sai hanesan modernu primeiru atu buka ida nebe’e mak dalaruma presija
CPU no lais liu hodi konta buat nebe’e mak kompletu .Iha mini
monografi sei koalia kona ba sistema operasaun distribuisaun primeiru hodi bele
hatene saida no oinsa lalaok sistema serbisu nian.
➤ Resumu Proglema
1. Sistema
operasaun ne’e saida ?
2. Benefisiu
saida deit mak iha sistema operasaun distribuisaun ne’e ?
3. Tipu
saida deit mak iha sistema operasaun nia laran ?
➤ Objektibu
1 Atu
fohatene sai ba le’e nain sira katak sai mak dezemvolvimentu sistema operasun
no didtribuisaun
2. Hodi
le’e nain sisra atu hatene liutan kona ba sistema operasaun no didtribuisaun
3. Hodi
le’e nain sira hodi vezemvolve sistema operasaun ne’ebe sei sai perfeitu
RESOLVE PROBLEMAS
➤ Sistema Operasaun
Terdistribuisaun
Sistema operasaun mak
hanesan buat ida ne'ebe mak halo ligasaun iha klaran husi ema ne'ebe mak uza
komputador no ekipamentu-toos (hardware) komputador nian. Antes sistema operasaun ne'e
iha, ema uza ona komputador ho deit sinal analog no
sinal digital. Akompaña ho dezenvolvimentu koñesimentu no téknolojia, iha
tempo agora iha variedade sistema operasaun ne'ebe mak ho idaidak nia vantajem.
Atu bele kompriende diak liu tan kona-ba sistema operasaun, preciza hatene uluk
kona-ba konseitu-konseitu báziku sistema operasaun ne'e rasik.
Sistema operasaun nia
signifikadu jeral mak hanesan atu jere rekursu hotu-hotune'ebe mak iha sistema
komputador nian no oferese servisu lubuk ida (system calls) ba uzuario atu
nune'e fasil no seguru wainhira ita uza no mós utiliza rekursu hotu iha sistema
komputador.
Bai-Bain hodi
halo sistema operasaun no fahe ba sira hotu-hotu sasan ne’ebe mak ita bele hare
no mos labele kaer ne,e be tama iha laran ida ne’ebe uja ba sistema komputador
Antes Aplikasaun-Aplikasaun sasan ne,ebe mak ita bele hare no mos bele kaer
depois mak ita bele halo instalasaun.Sistema Operasun mak Hanesan sistema ou
sasan ne’ebe mak ita bele hare no mos labele kaer Nia servisu ba halao kontrola
no maneja ba sasan ne,ebe ita bele hare no mos bele kaer hahu ba
operasaun-operasaun hanesan mos lao ba sasan ne,ebe ita bele hare no mos labele
kaer aplikasaun hanesan programa-programa halo liafuan kona ba web.uza
sistema operasaun jeral mak hensan Uja sistema operasaun jeral
mak hanesa sasan ne,ebe mak ita bele hare no mos labele kaer hahu hosi iniciu
ba nia fatin iha Memory Komputador nian maibe hahu hosi
komputador ne,ebe hamoris booting Hanesan software-software sira seluk Ne’ebe
mak lao wainhira sistema operasaun halao No sistema operasaun Atu hodi simu
buat ne’ebe mak tebes Ba software-Software ne’be mak iha no Simu
duni hosi acses ba disk , maneja memory ho nia horariu servisu, No hare ho
matan ba Ema ne’ebe mak uja Depois software idak-idak Lapersija ona halo
servisu-servisu jeral hanesan simu no hodi halo sistema operasaun, parte kode
hanesan hodi halo servisu-servisu iha
fatin jeral hanesan ida nebe iha
fatin sistema operasaun,selae sistema fahe
iha laran.
Maske sistema
komputador hafahe hamotuk iha laran kategoria ba sistema operasional mak
hanesan Fahe kategoria ba ( hardweare) sasan ne’ebe mak ita bele hare no mos
bele kaer maibe kategoria mos ba (software) sasan ne’ebe mak ita bele hare no
mos labele kaer iha sistema operasaun halo hotu servisu-servisu ne’ebe
importante iha komputador nia laran ho garantia aplikasaun- aplikasaun ne’ebe
lahanesan hodi hetan no lao hamotuk hanesan ida ne’ebe mak lalais.sistema
operasaun ne’ebe kategoria ba aplikasaun seluk ida ne’ebe mak hetan hosi sira seluk
mai hosi memory, halo tama no sai ne’ebe mak hetan material seluk no liu hosi
akses ba kategori sistema nian.Se kuandu aplikasaun balu lao hanesan
ne,e duni maka sistema operasaun atu hadia iha nia persija para atu hodi hetan
hotu iha processor(CPU), No labele fahe I gangu kona ba sira seluk ne’ebe mak
iha laran barak mak hetan susar, maibe sistama operasaun fo ida deit no hameno
hosi funsaun-funsaun ne’ebe bai-bain sasukat,la iha tan aplikasaun seluk mak
hetan hodi bolu tan fusaun-funsaun ne’ebe mak iha ona, portantu iha duni dehan
kona ba ida ne’ebe iha laran maka kada halo programa-progarama ne’ebe foun,la
persija atu halo hosi sira seluk.
➤ Sistema Operasaun
Jeral Iha Parte Hira:
1. Komesa
hosi Boot ida ne,e tau ba kraik hodi tama ba kernel memory nian
2. Kernel
ne,e importante hosi sistema operasaun nian
3. Haruka
tanslet no servisu ne’ebe mak iha hodi lee tama no uza
4. Biblioteka-Bibleoteka
ne,e iha ona hodi halibur hamotuk hahu hosi funsaun ne’ebe iha ona primeiru
hodi hetan no bolu hosi aplikasaun sira seluk.
5. Driver
halao durante iha nia laran hodi ba mai ho sasan ne’ebe mak it abele hare no
mos bele kaer iha momentu tempo ne’eba iha nia liman laran.
Sitema operasaun ida
balu fo lisensa ba aplikasaun ne’ebe mak lao ho oras ida ne’be mak los no justu
exemplu DOS fatin ida ne’ebe boot hanesan sistema operasaun foun hodi fo
lisensa hosi aplikasaun iha hira mak atu lao hanesan ho oras ida ne’ebe mak iha
hanesan, nune sistema operasaun testamunia ba multi-tasking operating system
nian exemplo hanesan familia sistema operasaun kona ba UNIX.
Sistema operasaun hira
mak menus los no boot kompletu halo remata hotu konforme tama ho ninia processu
maibe sistema operasaun seluk mos kiik oan los hodi halo hanesan nudar nia
servisu la ho ema hanesan dala ida. Tipu ida uluk fahe ninia testaminia ba
desktop hanesan mos operasaun sistema ninian maibe Tipu badala rua nian mak
hanesan tempu lolos kona ba operasaun sistema ninian exemplu mak hanesan
windows, linux free no seluk-seluk tan.
➤ Hare importante
kona ba servisu jeral nian
Fahe mesak deit kona ba
sistema operasaun nian, komesa avansa ba oin barak ona mak servisu los tan ona
iha ninia servisu kona ba importante jeral nian. Agora dadaun operasaun sistema
nian karik iha persija fornese ba jaringan nian no atu ligasaun kona ba rede,
no antes de iha servisu importante jeral nian mak la los, sistema operasaun mos
persija atu ba hein no halo a’at kona ba sistema komputador nian husi susar no
defisil ba programa ne’ebe mak la diak koba ida ne’ebe mak iha husi komputador
sira seluk, virus tau hanesan srvisu importante makas liu mak iha kona ba jeral
nian mak barak no aumenta tan deit.
Fahe programa ida no
iha ligasaun kona ba programa sira seluk depois de liu hosi ne’e ho programa no
iha aplikasaun sira seluk. Application programin interface no ita
bulu habadak ho nia naran mak API. Hanesan liu hosi api ida ne’e mak programa
ho aplikasaun sira hetan komunikasaun liu hosi sistema operasaun nian, se
wainhira ema komunikasaun liu hosi komputador no nia mete mos liu hosi ema
ne’ebe uja nian. Programa mos komunikasaun liu hosi programa sira seluk liu
hosi API hotu.
Bainhira API ida ne’e
lao la los liu hosi komputador ne’e mak la iha ida atu mete tomak hosi
programa-programa ne’ebe mak lao iha leten liu hosi palkuprograma operasaun
ne’e. exemplo bele programa ne’ebe iha atu halo ba windows 3.1 bele lao ba
windows 95 no iha jerasaun hafoin hakarak hare la hanesan no ida ne’ebe la pas
hosi programa ne’e no hanesan iha programa sira iha seluk.
Sistema
opersaun-sistema operasaun liu-liu halo hosi komputador iha jeral nian (ba pc
no komputador nian rasik) fahe lolos ho grupu boot tolu (3):
1. Familia
Microsoft windows nian ba iha seluk konforme hosi ambiente meza (desktop)
windows nian (versaun 1.x ro versaun 3.x).
2. Familia
UNIX nian halo ba iha systema operasaun no mos ba familia BSD (Berkeley
software distribution) ,GNU/linux macOS baseia ba kernel BSD ho modifikasaun no
hatene liu hosi naran ba Darwin.
➤ Saida
mak Sistema Distribusaun
Sistema distribuído
hanesan sistema ida nebe componentes hardware no software, localiza iha
computadores iha rede ida, comunika no coordena ninia asaun somente atu troca
mensagens deit. Hanesan koleksaun computadores independentes nebe
aparenta ba usuários sistema bele hanesan computador uniko ida.
➤ Funsaun Báziku.
Báziku husi sistema
komputador mak fahe ba komponenti principal haat(4) mak hanesan
1. Ekipamentu-toos
(hardware)
2. programa
aplikasaun
3. Sistema
operasaun, no uzuario.
Sistema operasaun nia
funsaun mak atu regula no fiskaliza utilizasaun ekipamentu-toos (hardware) husi
varias programa aplikasaun no mós uzuario sira hotu.
➤Komprendesaun Kona
Ba Sistema Operasaun No Didtribuisaun
Sistema
publika/distribuisaun husi lia fuan rua, sistema publika, sistma maka rai
hamutuk no hodi halo ligasaun ba ida no selu-seluk no sai ba ida de’it no atu kompleta
nia objetivu ne’ebe mak espesefiku atu lao ho funsaun ida.
Publika/distribuisaun
husi lia fuan public/distribui ne’ebe fila husi liafuan sentralijasaun ne’ebe
signifika habelar nia sirkulasaun, intrega no fahe sai ba parte-parte ne’ebe
ki’ik. Nune’e atu habelar
sistema ou elementu komputer otonom ne’ebe halo ligasaun liu husi sistema
ne’ebe transfgorma atu halo distribuisaun ba dadus,informasaaun,prosesu,objetu
no servedor fob a ema ne’ebe mak uja ne’ebe ligasaun iha laran nune’e hodi bele
hamosu fasilitasaun ida deit.
Mata dalan definisaun
sistema operasaun no distribuisaun mak hanesan tuir mai ne’e:
1. Mata
dalan husi http://arirocks.blog.com/2010/02/15/ komprende sistema
distribuisaun mos hetan husi signifika ho buat ne’ebe sistema iha komponen
software ho hardrware fatin ne’ebe iha rede nia laran no halo ligasaun liu husi
lioa menon pasing.
2. Mata
dalan husi http://arirocks.blog.com/2013/03 definisaun
sistema no distribuisaun no html sistema distribuisaun maka hanesan sistema
ne’ebe komponen ihga no rede komputer.
3. Matadalan
husi http://budi4587.blogspot.com/2011/06/ konesimento sistema
no distribuisaun.html sistema distribuisaun husi grupo komputer otonom ne’ebe
halo koneksaun ba jaringan komunikasaun ho sasaon hardrware halon sai rezultado
ida hodi fasilita komputador.
Halo resumu
badifinisaun hirak ne’ebe mak iha sistema operasun distribuisaun hanesan
sistema ida atu rai hamutuk komputador ida nebe’e halo ligasaun liu hosi
sistema rede komputador nebe’e mak kompleta ho software distribuisaun atu sai
fasilidade ba komputador atu tama ba sistema operasaun distribuisaun mak
hanesan buat ida nebe’e mak atu halo implementasaun husi sistema distribuisaun,
ida nebe’e konjuntu hamutuk komputer no processor atu halo ligasaun iha ba rede
ida deit Sistema operasaun
distribuisaun mak hanesan buat ida nebe’e mak atu halo
implementasaun husi sistema distribuisaun,ida nebe’e konjuntu hamutuk komputer
no processor atu halo ligasaun iha ba rede ida deit.Ligasaun hosi
objetu nebe’e mak sei taka aan hodi halo serbisu nebe’e mak hanesan
atu halao serbisu nebe’e mak determina.Objektivu primeiru hodi fo rejultado
nebe’e mak diak hanesan tuir mai ne’e.
- File sistema
- Kodigu
- Name space
- Asesu ba hotu-hotu resuorce hanesan processor,memori,rai fatin nebe’e mak daruak no hadware
- Tempo transforma
Ne’e iha aspektu rua
mak hanesan: Hardware no Software, Exemplo: Redes estasaun nia nebe servisu iha
universidade ida nia laran.
- Work station usuário nian.
- Pool (Unidade administrativa nebe presta serviso iha organizasaun hotu) processsadores
- Sistema arquivos nebe uniko.
Sistema buka fatin diak
atu executa commando determinado/definido (própria estasaun; estasaun nebe
seidauk usado; pool processadores).Sistema Distribuísaun nudar autonomo kiik,
ho ninia komponentes, interagido sufisiente atu fo imprensaun ba unika sistema.
- Tamba la iha Sistema Centralizado nebe ho kapasidade as.
- Existe/ iha sistemas natureza nebe claramente/luminosa distribuída
- Sistemas produsaun ba fábrica ida.
- sistema reserva ba passagem aérea
- sistemas ba automasaun bancária
- Sistema suporta ba servisu cooperative
Sistemas distribuídos
presiza komponentes iha ninia teknologia rasik atu bele iha ilusaun ba sistema
uniko ida. Teknologia unika ida ne’e bele iha wainhira liu husi hardware
ka software nebe implimenta ba portabilidade
sistemas. Sistema Operacional uniko ida ba computer
hotu-hotu bele permite balaseamento ba karga servisu nia no ba rekursos no
kontrola redudansia ba dados.
Cluster hanesan exemplo
principal ba sistema distribuidos no oferese kompartilament/fahe ba armazenamento.
No mos arquitetura intermediária entre sistema multiprocessamento utiliza
ba computasaun alto desempenho ho alta confiabilidade.
⇒ Clustering
assimétrico: servidor executa ida aplikasaun wainhira seluk sei hein hela.
⇒ Clustering
simétrico: hosts hotu-hotu tenke aplikasaun.
Silberschatz considera katak
sistema distribudos fleksivel liu ho ninia komponentes, iha autonoma boot se
hanesan ho sistema rede barak, entanto ho niakontrola ba único Sistema
Operacional, tuir figura iha kraik ne’e.
Ho nune’e sistema
distribuisaun la iha diferensia ho sistema rede, hotu-hotu sistema frakamente
hamutuk interkonektado ho rede komunikasaun ida. Ho ponto de vista ba
processador específiko, processador seluk no rekursos hotu remotes enkuanto
ninia rekursos hotu lokais. Proposito sistema distribuisaun fornese ambiente
efisiente ida atu fahe ba rekursos remotes.
Iha visaun ida ne’e
sistema distribuisaun komposto ho sistema autonoma reduzida, tipikamente metin
ho kamada software no iha komum hanaran Middleware hodi permite katak iha ninia
sistema operasional rasik.
➤ Definisaun Sistema Operasaun
Sistema Operasaun iha
knar nebe importante tebes iha sistema komputador. Kuandu laiha sistema
Operasaun defisil atu halo aplikasaun ba komunikasaun ho komponente Hardware
komputador. Sistema operasaun Komputador hanesan komponente aplikasaun software
nebe maka iha funsaun atu halao kontrolu no manajementu ba komponente Hardware
nomos operasaun-operasaun sistema basiku.
Bele mos atu halao
programa software aplikasaun hanesan programa -programa base de dadus atu nune
fasil ba aktividade ema idak-idak nian servisu. Sistema Operasaun iha lian
ingles hanesan operasaun sistema, nomos bai-bain kunhesidu ho OS.
➤Importante
Sistema Operasaun
= Desemvolve
rekursu ba kontrolu komponente sistema aplikasaun ka komponente
programa aplikasaun.
= Prepara
konfigurasaun ba programa aplikasaun hodi fo suporta ba komponente Hardware sai
konsisten no estabilidade.
= Halao
prosesu base de dadus dokumentus, horario, no observa prosesu programasaun nebe
maka lao hela.
= Halao
kontrolu base de dadus tuir dadus nebe maka tama no sai.
➤ Fasilidade Sistema Operasaun
1. Halo
Programa Sistema Operasaun no prepara fasilidade oin-oin atu nune Usuariou bele
utiliza.
2. Ezekusaun
Programa: Sistema operasaun halao instruksaun ba memoria ultima, komponente
input/output (I/O).
- Identifika ba identidade file e mos manajementu fasilidade dokumentus.
- Asesu ba komponente I/O: Sistema operasaun halo atendementu ba instruksaun I/O
- Sinyal kontrolu ba nesesidade operasaun.
- Sistema kompatibilidade ba plataforma PC.
➤ Komputador Gerasaun Permeiru
Iha tinan 1941, Konrad
Zuse, hanesan ema Engineriu Alemanha desenvolve komputador, Z3, hodi halo
desainhu aviaun semo no kontrolu nuklear iha tinan 1943, parte Inggris hetan
ona solusaun atu resolve komputador ho kodiku sigredo nebe ho naran Colossus
hodi resolve kodigu sigredu nebe maka usa iha Alemanha.
Permeira komesa halo Colossus la halo influensa nebe maka desenvolve industria
komputador ho razaun tuir mai ne.
Permeiru, colossus laos
hanesan komputador multi funsaun (general-purpose computer), maibe desainhu
deit ba kodigu sigredu. Segundu, mantein mekaniku nebe maka fo siguransa
too revolusaun funu mundial.
Howard H. Aiken
(1900-1973), henesan ema Engineriu Harvard nebe maka servisu hamutuk ho IBM,
konsege produs kalkulator elektroniku ba US Navy. Kalkulator ne ho medida luan
kuase hanesan kampo bola ain sorin no iha mos medida fiu naruk total 500 mil.
The Harvd-IBM Automatic
Sequence Controlled Calculator, ou Mark I, hanesan komputador elektroniku. nia
usa sinal elektromagnetiku nebe maka atu halo mudansa ba komponente mekaniku ne
rasik. makina ne rasik hanesan halao operasaunmuintu limitado (nia presiza 3-5
detik kada halo kontasen) no la fleksibel (pasu kalkulasaun ne rasik labele
modifika). Kalkulator ne rasik mos sempre halo kontasen aritmatika base no iha
kompatibilidade nebe maka kompleksu.
Desenvolvidu komputador
seluk iha tempu agora hanesan Electronic Numerical Integrator and Computer
(ENIAC), nebe maka produs husi kolaborasaun entre Governo Amerika Serikat no
University of Pennsylvania. inklui husi 18.000 iha vakum, 70.000 resistor, no 5
jutas pontu solder, komputador ne rasik henesan makina nebe maka muintu boot
halo konsumsi ho kapasidade 160kW.
Komputador ne modifika
husi John Presper Eckert (1919-1995) dn John W. Mauchly (1907-1980), ENIAC
hanesan komputador multi funsaun (general purpose computer) nebe maka servisu
1000 maximu diak liu kompara ho Mark I.
Tempo agora se mak
la hatene komputador, kuaze ema hotu hatene ona komputador maski iha ema balun
so iha kunhesementu deit maibe seidauk bele uza. Alen de buat sira ne’e, iha
komunidade akademia, estudante, funsionariu, kompania privadu no seluk-seluk
tan komputador sai ona parte ne’ebe importante hodi bele ajuda hala’o servisu
ho efisensia. Maibe se kuando iha loron ida iha ema balun hanesan ita nia oan,
kolega, tiu, ou karik mos aman sarani husu mai ita saida mak komputador
ne’e karik ba sira ne’ebe mak foti kursu iha area Informatika sei bele atu
esplika maibe oinsa ho ita ne’ebe baibain deit. Hau sente utilizador komputador
barak mak sei dauk bele atu esplika. Bazeia ba buat ne’e, hau hakarak fahe
informasaun konaba komputador ne’e.
➤ Aspekto
seluk Sistemas Distribuísaun nian
Iha visaun nebe ampla
bele konsidera sistema distribuisaun halo parte iha ita nia moris loro-loron,
iha projeto simples hanesan.maske forma ne’e baibain konsidera topiko balun
nebe bele desafila fali iha projeto sistema distribuisaun mak hanesan:
🔄 Heterogeneidade
🔄 Abertura
🔄 Segurança
🔄 Transparência
🔄 Escalabilidade
🔄 Tolerância
iha Falhas
🔄 Concorrência
➤ Klasifikasaun Sistema
distribuisaun mak:
- Sistema ho computador ida.
- Usuário ida acesso recursos lokais.
➤ Aplikasaun
iha Sistemas Konvencionais.
- Recursos centralizados.
- Arquitetura mono ka multi processo.
- Sistemas multi-tarefas no multi-usuários.
➤Principais
Karacterísticas:
- Compartilhamento/fahe recursos liu husi interupsaun.
- Rekurso hotu acessíveis internamente .
- Comunikasaun entre processos, rai memória compartilhada ka liu husi facilidades providas husi núcleo sistema nia.
Usuário hare sistema
hanesan ambiente virtual ida, no la hanesan konjunto computadores konectados
husi rede ida.
- SO distribusaun tenke: Kontrola alokasaun recursos atu iha ninia efisiente rasik.
- Prover/ordena/nomea ambiente komputasaun virtual iha nivel alto. Hasubar distribuisaun iha rekursos prosesamento Figura sistema distribuisaun
➤ Konseitos
Diferentes
- Sistemas Distribuísaun
- Usuários barak servisu iha grupo.
- Sistemas Paralelos
- Iha único problema nebe resolve lais liu.
➤Vantagen
💪 Solusaun
nebe efetiva liu iha termos custo/folin: usa processadores ho numero bot
no baratu.
💪Possibilidade
atu conseger desempenho ida/ezekusaun ba servisu nebe bele uja processadores
centralizados.
💪 Atendea
rekesitos foun ba usuários,Vantagem seluk:
💪 Confiabilidade
bot iha relasaun ba centralizados.
💪 Crescimento
incremental.
💪 Expansaun
gradual.
➤ Desvantagens Sistemas Distribuisaun
👎 Hardware
maduro, Software seidauk evoluindo/moderno.
👎 Softwares
balun disponíveis
👎 Falta
experiência no projeto, implementasaun no uja software distribuído
👎 Redes
interkonsaun
👎 Husik/lakon
de mensagens
👎Sobrecarga/eskarega
ba rede
👎 Segurança
➤Tabela
komparativo
Tipo
|
Servisu
|
Objective
|
Sentralisasaun
|
Gerensiamento ba
memoria, processo, dispositivos no arkivu.
|
Gerensia rekursus,
makina estendida virtualizasaun.
|
Distribuisaun
|
Visaun global ba
rekursu (prosesador, memoria, usuariu, tempo) uja poder komputasional.
|
Unifika komputador
iha visaun global transparansia barak.
|
➤Vantagen No
Desvantagem
➤ Multiprocesso
Sistema
Multiprosesso hanesan
karakteristika principal ho ninia konjunto procesadores konekta iha baramentos
komun no aseso iha memoria komun hotu. Ka hanesan Sistemas computador ou
seja, ho rua ka liu idêntikos CPU nebe fahe atu ba pleno acesso RAM komun
(Memória Compartilhada multiprocessador). Exemplo real mak: plaka mae suporta
prosesadores barak iha nia koneksaun prosesadores memoria. Iha tipo
konfigurasaun ida ne’e ho mos prosesador ho numero kiik nebe konekta ba
sistema, bele mos okasional iha baramentu komunikasaun no afeta desempeno
sistema. Atu fo solusaun ba tipo ida ne’e presija modulo memoria cache entre
procesador no baramento.
➤ Principal
vantagem multi-proseso sistema
- Procesadores barak bele aseso iha memoria iha tempo hanesan, depende ba kuantidade modulos memoria nia nebe iha sistema laran. Ezemplu wainhira prosesador deseja no iha aseso ba memoria, xave existente iha interasaun atu taka, permite katak aseso bele efetua ho suceso. Se karik processadores deseja aseso nia memoria rasik, prosesador ida ne’e sei hein.
- Hafoin la iha linha, desempenho aumenta nia medida katak prosesadores foun hotu akresenta iha arkitektura.
- Throughput bot, tempo ba resposta kiik, tempo baprocessamento kiik.
- Manan husi esekusaun simultânea tarefas independentes.
- Aumenta throughput, atende número bot usuários nia
Manan husi
esekusaun simultânea ba nia tarefa rasik ho processadores barak:
- Depende husi organizasaun no processadores, linguagem de programasaun utiliza, grau de paralelismo ba aplikasaun.
- Capacidade komputasaun ne’e ampliada ba adisionar processadores foun ba hardware
- Custo kiik ba aquisasaun iha sistema nia laran ho desempenho bot.
- Relasaun custo/desempenho.
- Tolerância abs falhas no disponibilidade
- Sistema karik mantém iha operasaun rasik iha kaso falhas processadores balun.
- Apenas/difisilmente capacidade hamenus.
➤ Desvantagem
ba multiprosesor sistema nia
- Atu sistema nebe iha prosesadores no memoria,bele presija/nesesaria ba existensia xave eletronika. Depende husi valor , tipo sistema ida ne’e la bele transitavel/obstakulo. Sistema iha rede omega hanesan karakteristika ba utilizasaun numero reduzidaba xave elektonika. Utiliza xave entrada no saidas. Xave iha habilidade atu kria rotas, iha nebe kualker entrada bele diresionada ba kualker saidas.
- Introdusaun ba problema foun komunikasaun sikronizasaun: procesadores barak bele iha aseso ba nia pozisaun memoria rasik.
- Organizasaun procesadores, memoria no periferiko bele permite relasaun kustu diak.
- Toleransia ba falhas bele depedente iha sistema operativos la difisil ba hardware.
- Difícil iha implementas
KONKLUSAUN
➤ Ho nune’e atu
habadak sistema distribuisaun katak:
Sistema
distribuisaun konsiste iha komputador independentes konektados rede ida ba
rede seluk, maibe ho diferensia nebe rekursos hotu disponivel iha rede ho forma
transparante ba usuario. Teknikamente aplika iha fakto nebe usuario nem simu
rekursus ida ne’e hotu-hotu disponivel iha rede makina local. Tamba la iha
Sistema Centralizado nebe ho kapasidade as. Existe/ iha sistemas natureza nebe
claramente/luminosa distribuída
Ho nia klasifikasaun
mak hanesan: Sistemas barak, maibe visaun unificada/reunir iha fatin hotu.
Recursos sira acesso ba forma transparente Sistemas Distribuísaun
Usuários barak servisu iha grupo.
➤ Sistema
Distribuisaun Rede Komputador
Sistema distribuisaun
hanesan sistema nebe hamutuk ba rede komputador. Komponente katak hamutuk halo
komunikasaun no hamutuk halo koordenasaun nebe haruka husi hakerek.
Sistema distribuisaun
presisa rasaun ne’e oinsa:
- Performance
- Hamutuk processor atu hetan serbisu nebe as duke komputador sira seluk.
- Distribuisaun
- Aplikasi barak mak inklui, nebe diak liu nebe rai iha mesin laran.
- Exemplu: aplikasaun bo’ot, no aplikasaun ki’ik.
- Relavante
- Karik akontese buat ruma, ida kualkuer iha sasan.la pergaru ba serbisu sistema sira hotu.
- Incremental Growth
- Sasan foun nebe aumenta nebe presisa proseso besik
- Sharing Data∕Resourse
- Resourse mak hanesan: Alasan barak nebe hamutuk hodi uza iha rede komputador
- Hamutuk sasan (E.G.disk,printer,scanner) hanesan sasan (berkas, basis data,obyek data)
- Komunikasaun
- Adaptasaun hodi fasilita komunikasau n ho ema.
Exemplu geral:
👫Internet,
globalizasaun rede koneksaun komputador halo komunikasaun liu husi IP
(Internetb protokol) protocol.
👫 Rede
administrasaun sei fo’o nia balija no nia hakarak to iha fatin nebe deit.
👫 Telefone
no Komputador
💁 Fahe
ba fatin, laptops, PDA, phone, prienters, sasan uma, no sluk tan.
💁 WORD
WIDE WEB (WWW) sistema ida atu halo publikasaun ba asesu liu husi internet.
➤ Estrutura
Geral Balun Husi Internet
A. Lalaok
Internet
- Sasukat nebe boot no luan (heteroge)
- .Fasilita email, fahe dokumentos, komunikasaun multimedia, WWW no loke-ended.
- Iha ligasaun internet (liu husi backbone) ho uma usadu (liu husi modem, internet, serbisu provider (ISP)
➤ Estrutura
intranet nebe geral
➤ Modelu Sistema
Distribuisaun
- Sistema Client-Server; Hanesan fahe ba modelu sistema distribuisaun ba rede
- Sistema Point To Point; Hanesan fahe modelu sistema distribuisaun iha nebe sistema iha no funsaun fahe ba client nomos server.
- Sistema Terkluster; mak hanesan hamotuk husi sistema ida mesak (komputador) nebe hamutuk iha fatin ida, no fahe ba fatin atu rai data (storage), no fahe hamutuk ba rede local (Local Area Network).
Asinatura nebe iha sistema
distribuisaun nia laran mak hanesan:
1. Keheterogenan
konponentes (heterogenity)
2. Loke
(openness)
3. Sekuriti
4. Scalabiloti
5. Penanganan
kegagalan
6. Concurrency
ho komponentes
7. Transforma
➤ Lahanesan ho
rede komputador ho sistema distribuisaun
Rede komputador mak
hanesan hamutuk komputador ou sasan nebe haruka hamutuk ou terintegrasi ou
haruka troka informasaun. Baibain rede komputador biasa li husi komputador rua
mak nebe hamutuk liu husi media wire ou wireless. Maka rede distribuisaun mak
hanesan sistema nebe iha ba rede komputador,ou liu husi sistema distribuisaun
no rede komputador nebe hili hamutuk. Maibe la hanesan no iha problema husi
sistema distribuisaun nebe iha:
Problema ba dala rua
hanesan hamutuk komputador nebe fahe koneksaun ba media nebe fahe ho relasaun
nebe dook atu hanesan, hanesan hotu muda dokumentus.
Liafuan komputador mai
husi lian Latina katak “Computare” nebe ho signifika katak “atusura
ka konta”.
- Komputer katak grupo ida husi instrumentu elektroniku nebe komposto husi instrusaun input, instrumentu nebe halo procesamento ba input no instrument output nebe mak bele fo sai informasaun no servisu otomatikamente. Klassifikasaun komputador tuir procesamento dados sei fahe ba parte tolu, mak hanesan tuir mai ne’e:
- Komputador Analog katak komputador nebe uza ba procesamento dados analog ka kontinuasaun.
- Komputador Digital katak komputador nebe uza ba procesamento dados digital deit.
- Komputador Hibrid katak kombinasaun hosi komputador anlog ho komputador digital nebe mak halo procesu ba dados kualitativo no kuantitativo.
➤ Klassifikasaun komputador
tuir medida fisiko sei fahe ba 5 :
1. Super
Computer
2. Mainframe
Computer
3. Mini
Computer
4. Workstation
Computer
5. Micro
Computer
Klassifikasaun
komputador tuir ninia objectivo nebe atu uza, sei fahe ba rua (2) :
- Komputador ba objectivo especialidade katak komputador nebe mak uza deit ba necessidade special no sei halo servisu oin ida deit, exemplo komputador ba halimar game.
- Komputador ba objectivo jeneralidade katak komputador nebe bele uza ba necessidade geral no bele halo servisu oin-oin, exemplo PC, Laptop, Notebook, nst.
Klassifikasaun
komputador tuir gersaun ka historia komputador nia sei fahe ba lima (5):
1. Gerasaun
I (Primeiro) nebe mosu iha tinan 1946-1959.
2. Gerasaun
II (Segundo) nebe mosu iha tinan 1959-1964.
3. Gerasaun
III (Terceiro) nebe mosu iha tinan 1964-1970.
4. Gerasaun
IV (Quarto) nebe mosu iha tinan 1970-1990.
5. Gerasaun
V ( Quinto) nebe mosu iha tinan 1990 to’o agora.
Procesamento dados nebe
uza komputador hanaran procesamento dados elektroniku. Dados mak hanesan
rekoila akontecimento nebe mak foti husi realidade ida nebe mak seidauk iha
significado ba ema nebe atu simu no sei precisa procesu tan.Informasaun katak
rezultado husi procesamento dados ba formatu ida nebe signifikativo liu.
➤ Sirkulasaun
procesamento dados elektroniku sei fahe ba parte 5:
- Origination mak procesu primeiro nebe mak sei halo rekoilamentu ba dados no sei hatama dados refere ba dokumentos basiku.
- Input katak procesu hatama dados ba komputador liu husi instrumento input ka input device
- Processing katak procesu procesamentu dados iha komputador laran ho insturmento procesu (processing device)
- Output katak procesu produsaun output husi rezultado procesamentu dados ho instrumentu output (output device).
- Dirtribuition (distribuisaun) katak procesu halo distribuisaun rezultado husi output ba parte nebe mak iha direito atu hetan ka precisa informasaun.
- Storage katak procesu atu rai rezultado husi procesamento dados.
➤ Struktura (hirarquia)
dados sei fahe ba parte 4:
1. Byte:
unidade ki’ik husi dados.
2. Field
3. Record
4. File
Sistema komputador
forma husi elemento inportante tolu (3) mak hanesan
- Hardware
- software
- Braiware.
- Hardware: komponente fisiku sira nebe ita bele hare’e no kaer ho liman, mak hanesan input, processing no output.
- Input: procesu hatama dados ba komputador laran liu husi komponente input. Exemlo keyboard, mouse, nst.
- Processing: procesu procesamento dados ho komponente procesamentu nian (processing device).Exemplo: CPU (Central Processing Unit)
- Output: procesu produsaun output husi rezultado procesamentu dados ho instrumentu output (output device) nebe sai hanesan informasaun ba ema nebe precisa. Exemplo: output device Monitor, Printer, speaker nstSoftware mak hanesan instrumentu no programa sira nebe iha komputador nia laran nebe bele hare maibe labele kaer ho liman.
- Software sei fahe ba parte 2 mak hensan sistema operasaun no program aplikasaun. Sistema operasaun mak software ida nebe halo kontrolu no halo koordenasaun entre hardware no progama aplikasaun sira iha komputador laran. Sistema operasaun nia fungsaun atu halo interpretasau entre hardware dan software. Exemplo Windows, Linux, Dos, Mac OS, nst Programa Aplikasaun mak software ida nebe bele determina katak oinsa uza rekursu ida atu resolve problema husi ema nebe uza komputador (user). Exemplo Microsoft Office Word, Excel, Power Point, Photosop, Access, Visual Basic, nst. Brainware (rekursu humano) mak ema nebe iha kapacidade ka rekursu halao servisu ho komputador. Brainware sei fahe ba 3, mak hanesan Analizador ba sistema, programador no operador:
- Analizador ba sistema mak ema nebe nia fungsaun atu halo studu, analiza, no kria sistema ida elektronikamente tuir aplikasaun nebe ema hakarak. Progaramador maka ema nebe halo progarama tuir especialidade programa komputador nian.
- Operador mak ema nebe nia fungsaun ka servisu halo operasaun ba komputador.
- Media rai dados iha komputador nia laran hanaran memoria. Memoria komputador sei fahe ba rua mak henesan memoria internal no memoria external.
Memoria internal iha
rua mak henesan Read Only Memory (ROM) no Random Access Memory (RAM):
1) ROM
mak memoria internal nebe nia fungsaun atu rai programa sira nebe mai husi
pabrika komputer rasik no sei le’e husi ema nebe uza komputador.
2) RAM
mak memoria internal nebe nia fungsaun atu rai programa no dados wainhira
komputador sei moris ka provisorio deit. Memoria external mak memoria sira nebe
bele rai programa ka dados ho durasau tempo nebe kleur, exeplo Diskette,
Hardisk, DVD-R, DVD-RW, CD-R, CD-RW, Flash Disk, nst.
3.) CD-ROOM:
fatin nebe atu tau CD ba iha komputador laran atu komputador bele le’e dados ka
programa husi CD.
1. DOS
: Disk Operation System
2. BIOS
: Basic Input Output System
a) Micsoft
office mak programa aplikasaun ida nebe halo husi kompania Microsoft
Corporation, nebe composto husi Microsoft word, excel, power point, access nst.
b) Microsoft
office Word mak programa aplikasaun procesamento ba textu (word processor) nebe
bele halo relatorio, dokumentos, brosura, tabela, nst.
c) Microsoft
office Power Point mak programa aplikasaun nebe ita uza atu halo aprezentasaun.
d) Microsoft
office excel mak programa apliksaun nebe ema atu halo kontazen ba dados
Jeralmente struktura
keyboard sei fahe ba parte 4:
1. Typing
keys (butaun ketik): parte keyboard nebe komposto husi latra, número no
simbolo sira.
2. Numeric
Keys: parte keyboard nebe komposto husi número no simbolo operasaun
aritematika.
3. Function
keys: parte keyboard nebe komposto husi fungsaun sira nebe espesifiku mak
hanesan butaun F1 to’o F12.
4. Control
keys: parte keyboard nebe komposto husi butaun controlo nebe bele halo
controlo ba sira seluk, hanesan home, end, insert, delete, page up, page down,
control (ctrl), alternate (alt) dan escape (esc).
➤ Distribuisaun
Linux Ho Nia Targetu Utilizador
Barak los mudansa
ne'ebe avansadu iha mundu distribuisaun GNU/Linux, komesa husi kompatibilidade
hardware, utilizasaun ne'ebe fasil, no suporta ba repositorio software. Ho
atributu hirak ne'e hamosu idea-idea husi desenvolvedores atu kria
distribuisaun (distro) GNU/Linux ne'ebe uniku no bele responde ba nesesidade
utilizador sira.
No sai hanesan
resultadu, iha nulu ba nulu distribuisaun aktualiza kada fulan, atus ba atus
kada tinan, no hadau malu para tama sekuensia leten iha Tuir mai iha 12
distribuisaun GNU/Linux ne'ebe famozu ho nia targetu utilizador sira.
1). Debian Debian
distribuisaun GNU/Linux ne'ebe estavel, no apropriadu ba sistema servidor.
Debian mos sai hanesan inan husi distribuisaun hanesan Ubuntu, Kali, no
seluktan. Iha mais ou menus 37.500 pakote software ne'ebe suporta Debian no
utiliza
tool APT ouAPTITUDE para atu instala ou renova software.Debian
hanesan sistema operasaun ne'ebe la'os ba utilizador baziku, maibe ba Sistema
Administrator no utilizador avansadu. Debian disponivel ba arsitektura
(Processor) hanesan
Intel, ARM, MIPS, PowerPC, s390, HP-PA no seluktan.
Linux Debian
2). GentooMaluk sira
mak gosta ho aktividade afina ou kompilar (compile) sistema, parece sei gosta
distribuisaun hanesan Linux Gentoo ne'ebe atu instala aplikasaun ita presija
halo kompilar kodigu fontes (source code) uluk lai. Aktividade kompilar
ne'e to'o ikus sei hetan sistema Linux ne'ebe forte no optimal duni. Pasu
dahuluk bainhira atu utiliza Gentoo ita tenser komprende lai aspektu iha Linux,
tuir hanesan liafuan iha slogan Gentoo "If you learn a Linux distro you
learn that distro, if you learn Gentoo you learn Linux". Gentoo hanesan
sistema operasaun Linux ba utilizador sira ne'ebe hatene ona saida maka Linux
ne'e
➤ Rejumu
Iha
sistema operasaun distribuisan akontese tanba prosesu ne’ebe mak lalais liu
fali sistema nebe mak bai-bain, no mos sei hetan sistema ne’ebe mak diak no nia
kapasidade ne’ebe mak diak.
Husi
resume ne’ebe maka iha leten, barak mak atu hetan deit ninian diak husi sistema
operasun distribuisaun. Maibe’e iha sistema ida ne’e nia sorin mos sei hetan
nia problema mos barak, komforme ita kuidadu loro-loran maibe’e nia difisil
hela, no ida seluk mos diak, tamba ne’e sie hamoris CPU barak, no halo rede sei
sai prosesu lalais.
Hahalok-hahalok sira ne’e, tuir lolo’os katak ital abele halo komparasaun ho nia rejultado ne’ebe mak iha. Hanesan mos search engine ne’ebe mak diak hanesan Google™, ne’ebe uja teknologia ne’e, tamaba hardware maka bele canggih agora ne’e sei menus husi rihun request ba server Google tuir nia detik, I nomos bele halo sitema pararel ne’ebe mak iha nia vontade atu halo cervisu tuir nia hakarak. Liu tan ida ne’e iha nasaun research, mos sei presija sistema ne’e, ne’ebe presija sistema ne’e importamte atu halo konta ba buat hirak ne’ebe mak difisil liu atu presija nia hodi halo prosesu ba sira lalais no kleur ho nune’e atu hetan nia rejultado ne’be mak iha
➤ Krítiku No
Sugestaun
Atu halo teknologia
informasuan atu lao ba oin presija tempu atu hamutuk ho nasun seluk, komforme
ida atu realia iha ita nia futuru onin mai, atu teknoligia lao ba oin iha
materia informasaun sei sai impaktu ida ba ita ema nia moria sei lao ba oin,
bamba sie halo ita nia moria lao ho diak. Ho impaktu ida ne’e sei sai todan ba
be-beik, tamba ida ne’e teknologia agora sai mudansa ba be-beik,
labele husik tempu ne’ebe mak iha, mai ita hamutuk hodi estuda no
habelar teknologia ne’ebe mak iha, no ita bele halo hasoru nasaun sele-seluk
ne’ebe mak lao ba oin, labele halo a’an baruk tamba ida ne’e teknologia
agora la’o ba oin, selae bele halo ita nia moris sei ba terus no terus,
tamba sai ida ita lakohi husik tempu ba ida ne’e, se’e diak liu ita tuir
mudanda teknologia ne’ebe mak iha, tuir ita nia kapasidade.
Sujestaun
Klik iha Ne'e :
👇
👍Like no Kome👳
Livre Bele hato'o iha
kolum komentario
👇
👍Like no Kome👳
Livre Bele hato'o iha
kolum komentario
Tidak ada komentar:
Posting Komentar
Hakerek ita bo'ot nia sujestaun ne'ebe la ses husi sistema operasau....?